Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια ραγδαία αύξηση στο ποσοστό των υπέρβαρων και παχύσαρκων ενηλίκων αλλά και παιδιών. Οι αιτίες για αυτό φαίνεται να είναι πολλές και ποικίλες και περιλαμβάνουν τον καθιστικό τρόπο ζωής, την μείωση τις φυσικής δραστηριότητας, την αύξηση κατανάλωσης φαγητού από fast food, την αύξηση της ενασχόλησης με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και την τηλεόραση.

Ένας ακόμη παράγοντας που φαίνεται ότι ευθύνεται για το ολοένα και αυξανόμενο ποσοστό της παχυσαρκίας είναι η κατανάλωση σνακ. Γιατί όμως η κατανάλωση σνακ οδηγεί στην αύξηση του βάρους; Τι είναι αυτό που έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια σε σχέση με παλιότερα;

Τα τελευταία χρόνια η συχνότητα κατανάλωσης σνακ και η συνεισφορά τους στην ημερήσια πρόσληψη ενέργειας έχει αυξηθεί. Μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις η κατανάλωση ξεπερνά την προτεινόμενη ποσότητα, κάτι που μπορεί να οφείλεται εξίσου σε δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι έχουν αλλάξει τα χαρακτηριστικά του φαγητού, έχει δηλαδή αυξηθεί η περιεκτικότητα αυτών σε ενέργεια. Και ο δεύτερος είναι ότι έχει αλλάξει το μέγεθος της μερίδας. Γίνεται κατανοητό ότι όταν αυξηθεί η περιεκτικότητα ενός τροφίμου σε ενέργεια, εύκολα προσλαμβάνουμε περισσότερες θερμίδες σε σχέση με πριν. Γιατί όμως να συμβαίνει το ίδιο όταν απλά αυξάνεται το μέγεθος ενός σνακ;

Αυτό φαίνεται να οφείλεται στο σύνδρομο κάποιων ανθρώπων για άδειασμα του πιάτου, αλλά και στην ηδονική πείνα, που οδηγείται από την διαθεσιμότητα για φαγητό και όχι από το ποσό του φαγητού που έχει ήδη φαγωθεί και το πότε αυτό συνέβη. Σε πείραμα στο οποίο μελετήθηκε το κατά πόσο μια αυξημένη μερίδα σνακ οδηγεί σε αυξημένη πρόσληψη θερμίδων βρέθηκε ότι, όταν μεγαλώνει το μέγεθος του σνακ συνήθως αυξάνεται και η πρόσληψη θερμίδων. Στο συγκεκριμένο πείραμα φάνηκε ότι η πείνα και η λιγούρα ήταν ίδια και στις δύο περιπτώσεις πριν και μετά το τεστ και μικρότερη 15 λεπτά μετά το τεστ, αυτό λοιπόν που οδήγησε στην αυξημένη κατανάλωση φαγητού φαίνεται ότι ήταν η αυξημένη διαθεσιμότητα φαγητού.

Σε ένα άλλο πείραμα δόθηκε στους συμμετέχοντες ένας ορισμένος αριθμός από καραμέλες, στην μία περίπτωση δόθηκαν ολόκληρες και στην δεύτερη περίπτωση κομμένες στη μέση. Το συμπέρασμα από αυτό το πείραμα ήταν ότι οι διαγωνιζόμενοι ανεξάρτητα από το μέγεθος της καραμέλας κατανάλωσαν τον ίδιο αριθμό και στις 2 περιπτώσεις, δηλαδή κάποιος που κατανάλωσε 5 ολόκληρες καραμέλες κατανάλωσε και 5 μισές, χωρίς να επηρεάζεται από το μέγεθος της καραμέλας. Φαίνεται λοιπόν ότι για κάποια φαγώσιμα αυτό που κάποιος κοιτάει είναι ο αριθμός των τεμαχίων που θα καταναλώσει, ανεξάρτητα από το ποιο είναι το μέγεθος αυτών. 

Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι το μέγεθος μετράει, αφού μια μικρή μερίδα σνακ είναι αρκετή για να ικανοποιήσει την πείνα και την λιγούρα μας, χωρίς να μας γεμίζει με παραπάνω θερμίδες, που σιγά σιγά οδηγούν στην αύξηση του βάρους.

Ξανασκεφτείτε λοιπόν το μέγεθος του σνακ που θα καταναλώσετε την επόμενη φορά, αφού μια μικρή μερίδα θα σας χορτάσει και είναι ένας εύκολος τρόπος για διατήρηση του βάρους ή απώλεια όπου αυτό είναι επιθυμητό.

Βιβλιογραφία:

• Ellen van Kleef, Mitsuru Shimizu, Brian Wansink. Just a bite: Considerably smaller snack portions satisfy delayed hunger and craving. Food Qality and Preference. 2013;27:96–100. 
• David Marchiori, Laurent Waroquier, Olivier Klein. Smaller Food Item Sizes of Snack Foods Influence Reduced Portions and Caloric Intake in Young Adults. J Am Diet Assoc. 2011;111:727-731.
• Barbara J. Rolls, Liane S. Roe, Jennifer S. Meengs, Denise E. Wall. Increasing the Portion Size of a Sandwich Increases Energy Intake. J Am Diet Assoc. 2004;104:367-372.
• Kiyah J. Duffey, Barry M. Popkin. Energy Density, Portion Size, and Eating Occasions: Contributions to Increased Energy Intake in the United States, 1977–2006. PLoS Med. 2011;8(6): e1001050.

Σκλαβενίτη Δήμητρα, MSc
Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
Απόφοιτος Χαροκόπειου Πανεπιστήμιου
Μεταπτυχιακό δίπλωμα στην Αθλητική Διατροφή
Επιστημονική Υπεύθυνη ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Χολαργού
τηλ. 211-7006172, 697-9389539
e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. 
www.logodiatrofis.gr